Ευρωπαϊκή Χάρτα του ερευνητή και Κώδικας Δεοντολογίας για την πρόσληψη ερευνητών

Digital Competence Framework for Citizens (DigComp2)

Digital skills for FAIR and Οpen Science, 2021

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιλαμβανόμενη τη σημασία της επαγγελματικής ανάπτυξης και συνεχούς επιμόρφωσης των ερευνητών καθόρισε  πριν λίγα χρόνια στην ειδική έκθεσή της για το ζήτημα αυτό (European commision. Providing researchers with the skills and  competencies they need to practise Open Science. Open Science Skills Working Group Report ) τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την πρακτική εφαρμογή της Ανοικτής Επιστήμης. Οι δεξιότητες αυτές αναφέρονται στη διαχείριση  των δεδομένων και των αποθετηρίων,  στη διαδικασία,  τη δεοντολογία και την ακεραιότητα της έρευνας , σε ζητήματα διανοητικής ιδιοκτησίας καθώς και σε εκείνα που συνδέονται με την  έννοια της Επιστήμης των Πολιτών. Οι συστάσεις της Επιτροπής αφορούν όλο το οικοσύστημα της έρευνας ενώ προτείνεται οι χρηματοδοτικοί και ερευνητικοί οργανισμοί  να αναπτύξουν  οδικό χάρτη για την ενσωμάτωση της Ανοικτής Επιστήμης και τα ιδρύματα οπωσδήποτε να αναγνωρίζουν  και να ανταμείβουν την επιμόρφωση και κάθε άλλη πρακτική Ανοικτής Επιστήμης στην αξιολόγηση των ερευνητών.

Σε επίπεδο πολιτικών έρευνας συστήνεται ο εκσυγχρονισμός και η επικαιροποίηση διάφορων πλαισίων και στρατηγικών προκειμένου να είναι συμβατές με  την Ανοικτή Επιστήμη. Συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Χάρτα του Ερευνητή, ο  Kώδικας δεοντολογίας για την πρόσληψη ερευνητών και  η  Στρατηγική ανθρώπινων πόρων για τους ερευνητές (HRS4R) πρέπει να ενσωματώσουν δεξιότητες και ικανότητες Ανοικτής Επιστήμης. Οι αρχές της Καινοτόμου διδακτορικής εκπαίδευσης (Innovative Doctoral Training) χρειάζεται να ανανεωθούν και οι παραπάνω δεξιότητες να λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη στην ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών, την πιστοποίηση, την αναγνώριση, τα πρότυπα και τα πλαίσια προσόντων. 

Παράλληλα, δημοσιεύθηκε το πλαίσιο των απαραίτητων ψηφιακών ικανοτήτων για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γνωστό ως  DigComp 2.1 (The Digital Competence Framework for Citizens With eight proficiency levels and examples of use ) (ελληνική μετάφραση), για την υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού εν γένει. Οι ψηφιακές ικανότητες ενός πολίτη που αφορούν σε γενικές γραμμές τον πληροφοριακό γραμματισμό και τον γραμματισμό  δεδομένων,  την επικοινωνία και τη συνεργασία,  τη δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου,  κτλ θα αποτελέσουν το πλαίσιο για την προσαρμογή των δεξιοτήτων και της Ανοικτής Επιστήμης.

Όλες τις συστάσεις της έκθεσης της Επιτροπής για τις ικανότητες και δεξιότητες Ανοικτής Επιστήμης  υιοθέτησε και επεξεργάστηκε συστηματικά η πανεπιστημιακή ένωση LERU  το 2018 ( LERU  Open Science and its role in universities: a roadmap for  cultural change) εξειδικεύοντάς τις σε συστάσεις και οδηγίες προς τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, προκειμένου να να επιμορφωθούν, οι  ερευνητές όλων των σταδίων, οι φοιτητές, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί, όλο το διδακτικό προσωπικό, οι βιβλιοθηκονόμοι, το προσωπικό που απασχολείται στη διαχείριση της έρευνας, οι επιστήμονες δεδομένων, οι αρμόδιοι για τη διανοητική ιδιοκτησία καθώς και οι  πολίτες.  

Στο σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση (Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Digital Education Action Plan (2021-2027) , υποστηρίζεται η ανάπτυξη ενός πλαισίου για το περιεχόμενο της ψηφιακής εκπαίδευσης  και ενός εμπλουτισμένου πλαισίου ικανοτήτων (European Digital Competence Framework), προκειμένου να συμπεριληφθούν  δεξιότητες σε σχέση  με τα δεδομένα  και την τεχνητή νοημοσύνη. 

Τέλος, η Έκθεση της Ομάδας Εργασίας του EOSC για την Εκπαίδευση και τις Δεξιότητες για την ανάπτυξη των απαραίτητων ικανοτήτων  για το EOSC (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Digital skills for FAIR and Open Science, Φεβρ. 2021) έθεσε τις ακόλουθες προτεραιότητες:  την ανάπτυξη της νέας γενιάς επαγγελματιών της  FAIR  και Ανοικτής Επιστήμης , την ολοκλήρωση των ψηφιακών δεξιοτήτων της  FAIR  και Ανοικτής Επιστήμης, την δημιουργία ενός αξιόπιστου κόμβου με εκπαιδευτικές πηγές και εργαλεία και την επίδραση στις εθνικές πολιτικές Ανοικτής Επιστήμης για τις δεξιότητες με την υποστήριξη ηγετικών στελεχών. Στην Έκθεση περιγράφονται επτά συστάσεις, προκειμένου να ξεπεραστούν τα υπάρχοντα εμπόδια και να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες για την οικοδόμηση των απαραίτητων δεξιοτήτων και την ανάπτυξη της εκπαίδευσης.

Ενημέρωση 4/1/2022